در این مقاله فرض بر این میگیرم که شما میدونید LaTex چیه و حالا میخواین برای حروفچینی اسنادتون ازش استفاده کنید؛ پس میریم سر اصل مطلب:
برای استفاده از LaTex به چی نیاز داریم؟
توزیع‌های تک
اگر تازه با تِک و لاتک (TeX and LaTeX) آشنا شدین یا فقط میخواین یه نصب آسون بی‌دردسر داشته باشین تا بتونید یک سند لاتکس ایجاد و خروجی اونو تولید کنید، پیشنهاد میکنم یک توزیع کامل تِک رو دریافت کنید (در ادامه میگم منظور از توزیع کامل چیه). گروه کاربران تک (TUG) یک فهرست از توزیع‌های معروف Tex تهیه کردن که در تصویر زیر مشاهده میکنین:
در واقع برای استفاده از لاتکس دو روش وجود داره:
استفاده از سرویس‌های آنلاین لاتکس
سرویس‌های آنلاین لاتکس مثل: Overleaf، Papeeria، LaTeX base، ShareLaTeX یا CoCalc امکان ویرایش، مشاهده و دانلود فایل‌های لاتکس و PDF نتیجه رو براتون ارائه میدن.
نصب لاتکس در سیستم شخصی
استفاده آنلاین از لاتکس
برای استفادۀ آنلاین از LaTeX و ویرایش اسناد LaTeX، میتونید از ویرایشگرهای آنلاین مختلفی استفاده کنید. این ویرایشگرها اغلب دارای ویژگی‌های مشابهی هستن که به شما در نوشتن و قالب‌بندی اسناد LaTeX کمک می‌کنن. با استفاده از این ویرایشگرها، بدون نیاز به نصب نرم‌افزار بر روی سیستم شخصی تون میتونید اسناد لاتکس تولید کنید یا اونها رو ویرایش کنید. در ادامه برخی از ویرایشگرهای آنلاین رو معرفی میکنیم:
Overleaf یکی از معروف‌ترین ویرایشگرهای آنلاین LaTeX است. این پلتفرم به شما اجازه میده اسنادتون رو با دیگران به اشتراک بذارین و اونها رو ویرایش کنید. این سرویس دارای ویژگی‌های متنوعی برای نوشتن و مدیریت اسناد است.
ShareLaTeX یک سرویس دیگه برای نوشتن و ویرایش اسناد LaTeX به صورت آنلاین است. این ویرایشگر امکان همکاری تیمی رو برای نویسندگان فراهم میکنه و دارای ابزارهایی برای مدیریت مراجع و تولید فایل‌های PDF است.
اخیراً 2 ویرایشگر Overleaf و ShareLaTeX ترکیب شدن و Overleaf v2 در دسترس کاربران قرار گرفته، ویرایشگر Overleaf v2 ترکیبی از بهترین امکانات هر دو سرویسه. Overleaf v2 بسیار شبیه به ShareLaTeX است، زیرا براساس ویرایشگر ShareLaTeX ساخته شده است.
Papeeria یک ویرایشگر LaTeX آنلاین با امکانات مفید است. این ابزار از توزیع‌های مختلف LaTeX پشتیبانی میکنه و امکان مشارکت در پروژه‌های مشترک رو هم برای کاربران فراهم میکنه.
CoCalc یک سرویس آنلاین تک و لاتکس است که برای کاربران امکان ویرایش، ترجمه و تولید اسناد لاتکس را فراهم میکنه. این سرویس امکان همکاری چند نفره رو هم داره. همچنین CoCalc از ویژگی‌های دیگه‌ای مانند محاسبات علمی و ریاضیاتی آنلاین، اشتراک‌گذاری پروژه‌ها و انجام محاسبات با استفاده از Jupyter Notebooks و SageMath نیز پشتیبانی میکنه. این ابزار برای تیم‌ها و افرادی که به نگارش اسناد علمی و ریاضی با لاتکس نیاز دارن و میخوان به صورت آنلاین و همزمان با همکاران خود به کار بپردازن بسیار مناسب خواهد بود.
LaTeX Base نیز یک ویرایشگر آنلاین مخصوص LaTeX است. این ویرایشگر امکان ایجاد و ویرایش اسناد LaTeX رو در مرورگر وب فراهم میکنه. از ویژگی‌های مهم LaTeX Base میشه به پشتیبانی از توزیع‌های LaTeX معروف مثل TeX Live و MiKTeX، و امکان ذخیره و دسترسی به اسناد در حساب کاربری آنلاین اشاره کرد. LaTeX Base نیز امکان اشتراک‌گذاری اسناد و همکاری در پروژه‌ها رو برای کاربران فراهم میکنه.
نصب لاتکس در سیستم عامل‌های مختلف
برای نصب لاتکس در سیستم شخصی و استفاده از آن به صورت آفلاین (offline) شما باید یه توزیع LaTeX رو وابسته به نیازتون انتخاب و نصب کنید.
منظور از توزیع LaTex چیه؟
توزیع LaTeX یک مجموعۀ جامع از ابزارها و بسته‌های مورد نیاز برای استفاده از سیستم LaTeX است. این توزیع شامل موتور TeX (برای اجرای کدهای LaTeX)، بسته‌های استاندارد LaTeX، قالب‌ها، فونت‌ها، ابزارها و منابع دیگر مورد نیاز برای تولید اسناد با فرمت LaTeX میباشد.
با نصب یک توزیع LaTeX، میتونید به راحتی از ابزارهای LaTeX برای نوشتن و حروفچینی اسناد علمی و تخصصی استفاده کنید. یک توزیع LaTeX معمولاً تمامی بسته‌ها و ابزارهای مورد نیاز رو به شما ارائه میده تا نیازی به دانلود و نصب جداگانۀ اونا نداشته باشید.
دو توزیع معروف LaTeX عبارتند از:
TeX Live (تِک‌لایو) یک توزیع LaTeX متن باز و قابل استفاده در اکثر سیستم عامل‌ها (شامل ویندوز، لینوکس و مَک) هستش. این توزیع به‌روزرسانی‌های منظم داره و شامل مجموعه‌ای گسترده از بسته‌ها و ابزارهای LaTeX است.
MiKTeX (میک‌تِک) نیز یک توزیع دیگر LaTeX است. این توزیع نیز شامل موتور TeX و بسته‌های LaTeX است. MiKTeX به‌روزرسانی‌های مداومی دارد و به‌صورت خودکار بسته‌ها را دانلود و نصب می‌کند.
لینک های مربوط به توزیع های مختلف LaTeX
نصب لاتکس در ویندوز
در ادامه، مراحل کلی برای نصب LaTeX رو در سیستمعامل ویندوز توضیح میدم:
برای نصب LaTeX در سیستم خودتون، میتونید یکی از توزیع‌های TeX Live یا MiKTeX رو انتخاب کنید. این توزیع‌ها شامل نرم‌افزارهای مورد نیاز برای تولید و ویرایش اسناد LaTeX هستن.
نصب MiKTeX
– به وب‌سایت MiKTeX برید
– آخرین نسخه مربوط به سیستم عامل خودتون (ویندوز، مَک) رو دانلود کنید
– فایل دانلود شده رو روی سیستمتون نصب کنید
دقت داشته باشید که ویرایشگر TeXworks نیز همراه با MiKTex در سیستمتون نصب میشه. TeXworks یه ویرایشگر LaTeX متن‌باز و رایگانه اما اگه دوست دارین از ویرایشگر دیگه‌ای استفاده کنین، میتونید هر ویرایشگر دیگه‌ای رو به صورت جداگانه نصب کنید.
با انجام این مراحل، شما LaTeX را در سیستم خود نصب کرده و می‌توانید از آن برای نگارش و ویرایش اسناد علمی و فنی استفاده کنید.
نکته: تفاوت اصلی MiKTeX و TeX Live در نحوه دسترسی به پکیج‌های LaTex است. MiKTeX در ابتدا تنها پکیج‌های ضروری رو بطور پیش‌فرض همراه خودش داره و اگر در حین استفاده از لاتکس نیاز به پکیج‌های دیگه‌ای باشه، MiKTeX باید اونها رو دانلود کنه؛ به همین دلیل ممکنه در انجام یک پروژه برای دریافت یک پکیج به اینترنت نیاز داشته باشید. (میتونید در بخش تنظیمات مشخص کنید که MiKTeX برای دانلود پکیج‌ها از شما اجازه دریافت کنه یا به طور خودکار اونا رو دانلود کنه). از طرفی TeX Live تمام پکیج‌های موجود رو هنگام نصب به همراه داره و نیازی به اتصال به اینترنت ندارین. توزیع TeX Live هر سال یکبار آپدیت میشه.
